armand jean du plessis de richelieu ne demek?

Armand Jean du Plessis de Richelieu

Armand Jean du Plessis, Kardinal Richelieu (9 Eylül 1585 – 4 Aralık 1642), Fransız din adamı, asilzade ve devlet adamıdır. XIII. Louis'nin başbakanı olarak görev yapmış ve Fransa'nın mutlak monarşi yolunda ilerlemesinde önemli rol oynamıştır. Genellikle Kardinal Richelieu olarak anılır.

Erken Yaşamı ve Eğitimi

Richelieu, Paris'te soylu bir aile olan Plessis ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Başlangıçta askeri kariyer planları yaparken, ailenin Luçon piskoposluğunun miras hakkını korumak amacıyla din adamı olmaya karar verdi. Sorbonne Üniversitesi'nde teoloji eğitimi aldıktan sonra 1607'de piskopos olarak atandı. Zekası ve yeteneği sayesinde hızla yükseldi.

Siyasi Kariyeri

• Devletler Genel Meclisi (États-Généraux): 1614'te Devletler Genel Meclisi'ne Poitou bölgesini temsilen katıldı. Burada yaptığı etkili konuşmalar sayesinde Marie de Médicis'in dikkatini çekti.

• Başbakanlığa Yükselişi: Marie de Médicis'in desteğiyle devlet kademelerinde yükseldi ve 1624'te XIII. Louis tarafından başbakan olarak atandı. Görevi süresince Fransa'nın iç ve dış politikasını derinden etkiledi.

İç Politikadaki Hedefleri ve Uygulamaları

Richelieu'nün iç politikadaki temel hedefi, kraliyet otoritesini güçlendirmek ve merkezi yönetimi sağlamlaştırmaktı. Bu doğrultuda şu adımları attı:

• Asillerin Gücünün Kırılması: Asillerin kraliyet otoritesine karşı gelen güçlerini kırmak için çeşitli yöntemlere başvurdu. Kalelerini yıktırdı, düelloları yasakladı ve komploları bastırdı.
• Uygurların (Huguenotların) Kontrol Altına Alınması: Katolik Fransa'da Protestan azınlık olan Uygurlar'ın (Huguenotların) siyasi ve askeri gücünü kırmayı amaçladı. 1627-1628 La Rochelle kuşatması ve ardından gelen Alès Barışı ile Uygurlar'ın siyasi haklarını sınırladı. Ancak inanç özgürlüklerini korudu.
• Merkezi Yönetimin Güçlendirilmesi: Taşradaki kraliyet yetkisini güçlendirmek için "intendant" adı verilen memurlar atadı. Bu memurlar, vergi toplama, adalet sağlama ve genel düzeni koruma gibi görevleri yerine getiriyordu.

Dış Politikadaki Hedefleri ve Uygulamaları

Richelieu'nün dış politikadaki temel hedefi, Habsburg Hanedanı'nın Avrupa'daki etkisini kırmak ve Fransa'nın kıtadaki hakimiyetini sağlamaktı. Bu doğrultuda şu adımları attı:

• Otuz Yıl Savaşları'na Müdahale: Başlangıçta tarafsız kalmaya çalışsa da, Habsburg Hanedanı'na karşı Protestan devletleri destekledi. Daha sonra doğrudan savaşa girerek Fransa'nın çıkarlarını korudu. Bu savaş, Fransa'nın Avrupa'daki gücünü artırmasında önemli bir rol oynadı.
• Diplomatik Manevralar: Avrupa'daki diğer devletlerle ittifaklar kurarak Habsburg Hanedanı'nı izole etmeye çalıştı.

Mirası

Richelieu, Fransa'nın mutlak monarşi yolunda ilerlemesinde ve Avrupa'da önemli bir güç haline gelmesinde büyük rol oynamıştır. Siyasi zekası, stratejik dehası ve acımasızlığıyla tanınır. Mirası, hem hayranlık hem de eleştiri toplamıştır. Kimileri onu, devletin çıkarlarını her şeyin üstünde tutan bir vatansever olarak görürken, kimileri ise otoriter ve manipülatif bir figür olarak değerlendirir. Alexandre Dumas'nın Üç Silahşörler romanı gibi birçok edebi eserde de yer almıştır.

Ölümü

Kardinal Richelieu, 4 Aralık 1642'de Paris'te öldü. Ölümünden sonra yerine Kardinal Mazarin başbakan olarak atandı.

Ek Bilgiler

• Sanata ve Kültüre Katkıları: Richelieu, sanatın ve kültürün desteklenmesinde önemli rol oynamıştır. Fransız Akademisi'ni kurmuş ve edebiyatın gelişmesine katkıda bulunmuştur.
• Eleştirileri: Richelieu'nün politikaları, özellikle yüksek vergiler ve baskıcı uygulamalar nedeniyle halk arasında tepkilere yol açmıştır.
• Popüler Kültürdeki Yeri: Kardinal Richelieu, birçok film, roman ve tiyatro oyununda yer almıştır. Genellikle karmaşık ve gizemli bir karakter olarak tasvir edilir.